Shalakho - Misplaced Pages

Dance in the Caucasus Not to be confused with Shalako, a Native American harvest festival.

Shalakho
Shalakho dance performed by an Armenian dance ensemble "Masis", based in Argentina
Native name	Armenian: շալախո or շալախոյ Azerbaijani: Şalaxo, Şələqoy or Şələküm Georgian: შალახო, კინტოური or ბაღდადური
Etymology	Unknown
Genre	Folk dance
Time signature	₈
Tempo	allegro, allegro moderato
Instrument(s)	barrel organ, clarinet, accordion, garmon, duduk, balaban, zurna
Inventor	South Caucasus
Origin	Caucasus
Related dances	Kintouri (Georgia)

Shalakho (/ʃæləˈkoʊ/ sha-luh-KHAW) is a folk dance performed throughout all of the Caucasus and by Azerbaijanis in Iğdır. It's distinguished by its
₈ time signature and fast-paced, upbeat style.

First cover of Shalakho dance in Azerbaijani style.

Second cover of Shalakho dance in Azerbaijani style.

A cover of Shalakho dance in Armenian style.

Name

Per Azerbaijani composer Afrasiyab Badalbeyli, in his Explanatory Monographic Musical Dictionary (Azerbaijani: İzahlı Monoqrafik musiqi lüğəti) the term Shalakho derives from Shalakum (Azerbaijani: Şələküm), which is an elision of the phrase shala yukum (Azerbaijani: şələ yüküm, lit. '(my) heavy load').
Azerbaijani philologist Aliheydar Orucov, in his Explanatory Dictionary of Azerbaijani Language (Azerbaijani: Azərbaycan Dilinin İzahlı Lüğəti) marks the word as a Georgian loanword.
According to Aynur Talıbova, in her Get Closer To Azerbaijan (Azerbaijani: Azərbaycana daha yaxın olaq) the name Shalakho owes its origin to the moment when clowns and entertainers in Zaqatala would put a piece of wood on an animal's back during their performance, thus alluding to a bundle of logs, then singing a song where lyrics contained multiple use of the word shala (Azerbaijani: şələ, lit. 'a burden, load').
For the name Shalaqoy (Azerbaijani: Şələqoy) compare Azerbaijani phrase shalani qoy, gal doyushak (Azerbaijani: şələni qoy, gəl döyüşək, lit. 'put your burden, let's fight'), which could have influenced it.
Per Karine Hayrapetyan, from Pan-Armenian International Academy of Sciences the name Shalakho (Armenian: շալախո, romanized: Shalakho) derives from Shalakhoi (Armenian: Շալախոյ, romanized: Shalakhoi) with the y-semi-vowel falling. She further links it to the Armenian totems and the Shirak Plain. Additionally, she draws a parallel between the name and the word shalax (Armenian: շալախ, lit. 'apricot, precocious').
In Georgian the term Kintouri (Georgian: კინტოური, romanized: K'int'ouri, lit. 'Kintoian') is equivalent to kinto (Georgian: კინტო, romanized: K'int'o, lit. 'the entertainers who lived in Tbilisi') + -uri (Georgian: ური, romanized: -uri, lit. '-ian'). The term is used interchangeably with Shalakho (Georgian: შალახო, romanized: Shalakho) and Baghdaduri (Georgian: ბაღდადური, romanized: baghdaduri, lit. 'Baghdadian').
The Georgian term Baghdaduri (Georgian: ბაღდადური, romanized: baghdaduri, lit. 'Headscarfian') is equivalent to baghdad (Georgian: ბაღდად, romanized: baghdad, lit. 'headscarf') + -uri (Georgian: ური, romanized: -uri, lit. '-ian'). The term is used interchangeably with Shalakho (Georgian: შალახო, romanized: Shalakho) and Kintouri (Georgian: კინტოური, romanized: K'int'ouri, lit. 'Kintoian').

History

Origin and popularity

In records

The melody was first recorded and arranged for piano by the Armenian composer Nikoghayos Tigranyan in 1895 and was published later in 1900.

In 1937, Azerbaijani composer Said Rustamov would publish the notation of the Shalakho dance in his Azerbaijani Dance Melodies

Since 1938 the dance has been a part of a repertoire of Tatul Altunyan's Armenian National Song and Dance Ensemble (Armenian: Հայկական ժողովրդական երգի-պարի անսամբլ, romanized: Haykakan zhoghovrdakan yergi-pari ansambl).

The dance was performed in a 1940 Azerbaijani ballet Maiden Tower (Azerbaijani: Qız Qalası) by Afrasiyab Badalbeyli. In 1942, it was performed in an Armenian ballet called Gayane (Armenian: Գայանե, romanized: Gayane) by Aram Khachaturian.

Music Notations
Notation of the dance from Said Rustamov's «Azerbaijani Dance Melodies» (Baku, 1937)
Notation of the dance in Tatul Altunyan's «Armenian folk dances and melodies» (Yerevan, 1958)
Notation of the dance from «Azerbaijani Folk Dances» (Baku, 2002)

Performance

In a broadly spread version, two men dance in order to win the favour of a woman. The dance can be performed by one or more dancers, men or women, in a free, Caucasian style of performance. Motions of women can be slow and lyrical. Music of the dance is rapid, which is reflected in the expansive and energetic motions of men.

References

Notes

Armenian: շալախո, romanized: Shalakho or Armenian: շալախոյ, romanized: Shalakhoi; Azerbaijani: Şalaxo; pronounced [ʃɑɫɑχˈɔ] , Azerbaijani: Şələxo; pronounced [ʃæɫæχˈɔ] , Azerbaijani: Şələqoy; pronounced [ʃæɫæˈɡoj] or Azerbaijani: Şələküm; pronounced [ʃæɫæˈcym] ; Bezhta: шалахо, romanized: šalaxo; Georgian: შალახო, romanized: Shalakho; Georgian pronunciation: [ʃaɫaχo], Georgian: კინტოური, romanized: K'int'ouri; Georgian pronunciation: [kʼintʼouɾi] or Georgian: ბაღდადური, romanized: Baghdaduri; Georgian pronunciation: [bɑɣdɑduɾi]

Citations

^ Katherine St. John; Lloyd Miller; Mahera Harouny (1987). Radif-e raqs: collection of dance sequences of the Persian tradition. — Society for Preservation and Propagation of Eastern Arts.
SHALAKHO is a 6/8 dance popular throughout the Caucasus. The folk versions varied, in some areas being a woman’s solo dance, and in others a man's solo. The most well known stage version depicts two men competing for a woman's favors. It can be performed with one or more dancers, male or female, dancing freestyle in the Caucasian manner. The movements for women can be soft and lyrical, and include little grapevine steps and hand gestures typical of the solo dance. The actual music is fast and spirited, and the male dancing reflects this, being expansive and vigorous.
Ճէրէճեան, Գնէլ; Կ. Տօնիկեան, Փարամազ; Տէր Խաչատուրեան, Արտաշէս (1992). Հայոց լեզուի նոր բառարան [Armenian Language's New Dictionary] (in Armenian). Beirut: Կ. Տօնիկեան եւ Որդիք Հրատարակչատուն. p. 422.
1. կովկասեան արագ պարի տեսակ մը:
2. ասոր պարեղանակը:
ელერდაშვილმა, ალექსანდრე (2006). უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი [Universal Encyclopedic Dictionary] (in Georgian). Tbilisi: ფანტაზია (Fantasia).
იუმორისტული ხასიათის ქალაქური ცეკვა;

სრულდება მამაკაცთა მიერ.

[A humorous urban dance.

It is performed by men.]
^ Orucov, Əliyehdər (1966). Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti [Azerbaijani Language's Explanatory Dictionary] (in Azerbaijani). Vol. 4. Baku: Şərq-Qərb. p. 188. ISBN 978-9952-34-023-5.
ŞALAXO is. İti oynanılan şən oyun havası.

Cheerful dance tune which is performed rapidly.]
^ Bedelbeyli, Afrasiyab (1969). "ŞALAXO". İzahlı Monoqrafik Musiqi Lüğəti [Explanatory Monographic Musical Dictionary] (in Azerbaijani). Azerbaijani SSR: Elm. pp. 124–126.

Şalaxo

– Azərbaycan xalq oyun havası. Sözün etimologiyası bu şən, nəşəli və qıvraq rəqs musiqisinin mənşəyini aydın surətdə bəlliləşdirir: Şalaxo – şələküm (daha doğrusu, şələ yüküm) sözünün illər ərzində çox işlədilərək təhəvvül və təhrif olunmuş bəsit şəklidir.

Məlum olduğu kimi, hələ qədim zamanlardan bəri, azəri xalq oyunbaz və masqaraçıları, o cümlədən ayı və ya meymunoynadanlar şəhər və kəndləri gəzərək heyvanlarına öyrətdikləri müxtəlif hərəkətləri (mayallaq aşmaq, qabaq pəncə üzərində duruş və yürüş, ətinə bir çomaq atıb sürü otaran çobanı yamsılamaq və s.), həm də bir neçə çubuq bağlısından ibarət odun şələsini dalına alıb odunçunu təmsil tərzində də öz bacarıqlarını tamaşaçılar qarşısında nümayiş etdirmişlər.

[SHALAKHO

— Azerbaijani folk dance tune.
The etymology of this word directly makes clear the origin of this lively, cheerful and agile dance: Shalakho is a simplified form of shalakum (to be more precise, shala yukum), which has evolved and has been getting distorted in the course of years being used a lot.

As it is known, since ancient times, Azerbaijani clowns and entertainers, including bear or monkey entertainers, would travel from cities to villages demonstrating people their abilities by showing the tricks they have taught their animals (such as doing a somersault, standing and walking on their front paws, imitating a shepherd herding a flock with a stick on its body, etc.) and also by putting a bundle of sticks on the back of an animal, alluding to a lumberjack carrying logs (Azerbaijani: şələ).

]
^ Talıbova, Aynur (2009). "Zaqatala". Azərbaycana Daha Yaxın Olaq [Get Closer To Azerbaijan] (in Azerbaijani). Translated by Bragner, Robert; Ay, Dilek. Istanbul: Bakcell. p. 209. ISBN 978-9952-8008-1-4.
Bu, Zaqafqaziyada genis yayılmış, toylarda ən sevilən və ən qədim kişi rəqslərindəndir. Yaranma tarixi maraqlıdır. Keçmişdə kənd-kənd dolasan qaraçılar ayı və meymun gəzdirər, camaatın qarşısında onları oynadardılar. Heyvanları gəzdirən qaraçının qaval cala-çala oxuduğu yeknəsəq, sadə bir melodiya ahəngində ayı ya da meymun hoppanar, mayallaq vurar, oynardı. Bələdçi qaraçı onun kürəyinə bir agac parçası qoyardı. Guya ki, bir şələ çırpı yükləyib, işarə edərdi ki, tamaşaçıların qabağından keçsin. Özü isə oxuyardı. Oxunan mahnıda tez-tez "şələ" sözündən istifadə edilərdi ki, "şalaxo" sozü də bu kökdən törəyib. Xalq arasında "şələxo" deyirlər. Şalaxonu eyni vaxtda 2-3 adam oynayır, lakin onlardan birinin ifa etdiyi rəqsin şəkli digərinə oxşamır. Burada əsasən oynayanlar arasında bacarıq, məharət, ifa texnikası yarışı gedir.
^ Neiman, Alexander (1978). ქართულ სინონიმთა ლექსიკონი [Dictionary of Georgian Synonyms] (in Georgian). Tbilisi: განათლება.
^ Tsotsanidze, Giorgi; Loladze, Nana; Datukishvili, Ketevan (2014). "ბაღდადური" [Baghdaduri]. ქართული ლექსიკონი [Georgian Dictionary] (in Georgian). Tbilisi: ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობამ.
^ Tsotsanidze, Giorgi; Loladze, Nana; Datukishvili, Ketevan (2014). "კინტოური" [K'int'ouri]. ქართული ლექსიკონი [Georgian Dictionary] (in Georgian). Tbilisi: ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობამ.
Khalilov, Madzhid (1995). Бежтинско-русский словарь [Bezhda-Russian Dictionary] (in Russian). Институт языка, литературы и искусства имени Гамзата Цадасы ДНЦ РАН. p. 284.
Orucov, Əliyehdər (1966). Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti [Azerbaijani Language's Explanatory Dictionary] (in Azerbaijani). Vol. 4. Baku: Şərq-Qərb. p. 208. ISBN 978-9952-34-023-5.

Şələni qoy, gəl dalaşaq (döyüşək) — heç bir səbəb olmadan dalaşmağa can atan adam haqqında.
^ Հայրապետյան, Կարինե (June 2017). "Հայոց պար/ Շալախո պարանունը Շալախոյ կամ Շարախայ անունն է, Շարայի դաշտավայրի Խոյ" [Armenian Dance/ The patronymic Shalakho is the name Shalakhoi or Sharakhai, the Ram of the Shara valley]. Wix (in Armenian). Retrieved January 3, 2025.

«Շալախոյ» ծիսական պարը կամ անունը գաղափարախոսություն է, այն ամփոփում է մի քանի դիցական գաղափարների միասնություն: Քանի որ պարը ծես եւ հանդիսություն է, ապա մեր դիցերը հանդես են եկել տոտեմներով: Շալախոյ պարը մի շարք տոտեմների միասնական ծիսակարգ պար է. Շահ առյուծի եւ խոյի, ցուլի, արտի արեւակիր տոտեմ խորհուրդների: Շալախո-ն Շալախոյ բառն է, յ-կիսաձայնի անկումով:

Շալախո եզրաբառը հայերենում նշանակում է վաղահաս, կանխահաս. հայերենում Կարմիր ծիրանին ասում են շալախ ծիրան, շալախ են ասում սեխին, որը հայերենում ունի նաեւ շամամ անունը:
აბაშიძე, ირაკლი (2002). ენციკლოპედია „თბილისი“ [Encyclopedia "Tbilisi"] (in Georgian). Tbilisi.{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link)
^ Khachaturian, J. (1982). "SHALAKHO". Հայկական սովետական հանրագիտարան [Armenian Soviet Encyclopedia] (in Armenian). Vol. 8. Erevan: Hakob Megapart Printing House. p. 413. Archived from the original on 2021-05-01.
Rustamov, Said (1937). Azərbaycan xalq rəqsləri [Azerbaijani Folk Melodies] (in Azerbaijani). Baku, Azerbaijani SSR: Azərnəşr. pp. 21–22.
Микеладзе, Галина (13 June 2009). "Композитор, дирижер, музыковед, публицист" [Composer, conductor, musicologist, publicist] (in Russian). Каспий.

– Бадалбейли в своем балете свободно развил композиторскую мысль и в то же время любовно и бережно использовал красоты народных мелодий. Особенной свежестью выделяются такие народные мелодии, как «Шалахо», «Ай бери бах», на основе которых созданы эмоционально насыщенные танцы…
Ю. В., Келдыша (1972). История музыки народов СССР [Music history of the peoples of the USSR] (in Russian).
Genuine examples of folk music are widely represented in "Gayane": labor, comic, lyrical, heroic songs and dances. Among the folk melodies used by the composer there are such wonderful examples as "Pshati par" (in "Gathering cotton"), "Gna ari man ari" (in "Dance of the Cotton"), "Shalakho", "Uzundara" (in the fourth act), etc. ...

Categories: